آتش دنیا چه تفاوتی با آتش قیامت دارد

همان طوری که در دنیا اگر فردی به صورت مداوم کتک خورد و یا مورد زجر قرار گرفت یا دچار درد و بیماری شد یا مورد ملامت و سرزنش قرار گرفت بعد از مدتی آن کتک‌ها، زجرها، بیماری‌ها و سرزنش‌ها به صورت عادی در می‌آید و کم کم آن تأثیر اول را ندارد.

در نتیجه اگر انسان در دنیا از هر راهی لذت برد و از طریقی مالی به دست آورد یا ظلم و جنایت کرد، در عالم برزخ هرچه عذابش سخت باشد بعد از سپری کردن مدتی، آن عذاب‌ها به صورت عادت در می‌آید و به تدریج تأثیر اولیه‌اش را از دست می‌دهد و گاهی بی‌اثر می‌شود.

البته همین سؤال درباره عذاب جهنمی‌ها در قیامت کبری و سوخت و سوز آنها به ذهن می‌آید که اگرچه عذاب در قیامت کبری سخت‌تر از عذاب در قیامت صغری(برزخ) است اما عذاب، هرچه سخت و جانکاه هم باشد عقل می‌گوید عذاب، بعد از گذشت زمان کم‌تأثیر و به تدریج بی‌اثر خواهد شد.

عدم مقایسه بین آتش برزخ و دنیا

اصل مطلب درست است که اگر زجر و عذاب به صورت مستمر بود، اثر آن کم یا بی‌تأثیر می‌شود یا عذاب تبدیل به عَذب و شیرینی و گوارا بودن می‌گردد اما درمورد عذاب برزخ و قیامت نسبت به کفار و مشرکان و ظالمان این موضوع صدق نمی‌کند زیرا نباید عذاب برزخ و قیامت را با عذاب و آتش دنیا مقایسه کرد.

آتش‌ دنیا هرچه سوزنده‌ باشد جسم و بدن انسان را می‌سوزاند اما روح را نمی‌سوزاند چون روح مجرد و بدون جسم است. آتش دنیا که مادی است نمی‌تواند یک چیز غیرمادی به نام روح را بسوزاند اما آتش برزخ و قیامت نه تنها جسم برزخی را می‌سوزاند بلکه روح و روان را هم می‌سوزاند.

بنابراین سنخ و نوع و کیفیت عذاب و آتش قبر و قیامت با آتش دنیا فرق دارد؛ آتش دنیا خارج از بدن انسان می‌آید و ظاهر و بدن را می‌سوزاند اما آتش برزخ از درون مجرم و گناهکار شعله‌ور می‌شود. لذا اول درون و روح را می‌سوزاند و بعد از آن شعله‌ور می‌شود و بدن برزخی را می‌سوزاند.

این آتش برزخی از درون و ذات روح انسان می‌جهد و این آتش درونی، نتیجه کفر، شرک، کینه، حسادت، نفاق و سایر صفات پلید بوده که در درون خود فرد وجود داشته و از دنیا با خودش آورده اما در عالم قبر این آتش بروز و آشکار شده است.

قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ، الَّتِى تَطَّلِعُ عَلَى الأَفْئِدَةِ»؛ آتش جهنم که آتش برافروخته خداوند است، آتشی است که از (ذات و روح و حقیقت انسان) دل‌ها سر می‌زند و نخستین جرقه‌هایش در قلوب ظاهر می‌شود.

آتش‌های دنیا اول پوست و ظاهر را می‌سوزاند و بعد به درون بدن نفوذ می‌کنند اما آتش جهنم اول از درون شعله‌ور می‌شود و ابتدا روح و نفس را که فرمانده بدن بوده و همه اعضاء تحت سلطه و حکومت او بوده‌اند می‌سوزاند زیرا هر آلودگی و جنایت و فساد از ناحیه نفس و روح آلوده است از این رو ذات آتش جهنم در ابتدا سراغ ریشه فتنه و فساد می‌رود.

امام خمینی(ره) می‌فرماید: همه آتش‌های این عالم را جمع کنند، روح انسان را نمی‌تواند بسوزاند، آنجا (جهنم) آتشش علاوه بر اینکه جسم را می‌سوزاند، روح را هم می‌سوزاند و قلب را ذوب می‌کند. تمام اینها را که شنیدی و آنچه تا کنون از هر که شنیدی جهنم اعمال تو است که در آنجا حاضر می‌بینی که خدای تعالی می‌فرماید: «وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا»؛ یعنی آنچه در دنیا عمل کردند آنجا حاضر می‌یابند.